Precision Touch Design (PTD),
wat is dat?
Alle geheel gereviseerde Steinway’s van OPUS45 worden met Precision Touch Design afgeregeld,
met certificaat.
De dagelijkse realiteit:
U heeft een vleugel en die moet goed spelen. Punt.
Uw pianotechnicus zal daartoe uw vleugel afregelen, en daar ook zijn uiterste best op doen.
Toch zien we in praktijk dat pianisten wiens vleugel “goed lopend en goed afgeregeld” is, en dat deze pianist... klachten heeft:
- niet soepel
- te zwaar
- onregelmatig
- niet controleerbaar
- onevenwichtig
- moeilijk toon te maken,
- etcetera.
De feiten:
Er meer aspecten die de speelaard van een vleugel bepalen, en die niet direct bij standaard afregelen aan de orde komen! Dit zijn aspecten van meer structurele aard, die te maken hebben met balans- en gewichtsratio's binnen het mechaniek. Indien deze ratio's niet in orde zijn, helpt afregelen niet wezenlijk.
Balansratio's kunnen binnen een instrument verstoord zijn na een revisie, bijv. het vervangen van hamerkoppen. Maar zelfs bij nieuwe instrumenten direct uit de fabriek mag niet worden verondersteld dat die ratio's per definitie in orde zijn. Het merkwaardige is namelijk dat zelfs bij grote spelers in de huidige pianobouw er bij het vervaardigen van het mechaniek niet sprake is van een volledige wiskundige en analytische onderbouwing wat de onderlinge verhouding van alle gewichtscomponenten betreft.
Deze materie van onderlinge gewichtsverhoudingen is een materie die veel verder gaat dan alleen het primaire speelgewicht, het neergewicht van een toets. Het heeft consequenties voor de speelaard als geheel en het kunnen controleren van dynamiek en klankkleur.
De oplossing:
Meten is weten: door gewicht in mechaniek te meten/wegen, en te boordelen waar wrijving in het mechaniek niet gewenst is wordt perfecte afrekening benaderd.
Precision Touch Design (PTD): er wordt een uitgebreide analyse gemaakt van mechaniek met behulp van computer programma. Deze grondige analyse staat op naam van de Amerikaanse pianotechnicus David Stanwood (hier vindt u meer informatie). Hij heeft zijn bevindingen onder de naam Precision Touch Design (PTD) vastgelegd, en er zijn inmiddels wereldwijd vele pianotechnici die vleugelmechanieken volgens zijn principes doormeten. Elk onderdeel van het mechaniek wordt gewogen: toets, onderhamer, bovenhamer, frictie in de kapsels. Ook de verhoudingen van de afzonderlijke onderdelen worden gemeten. Met een computeranalyse worden de juiste waarden vastgesteld, en mechaniek wordt dienovereenkomstig afgeregeld. Dit betekent vaak dat gewicht van toets veranderd moet worden (lood erbij of eruit), gewicht van hamerkop (lood erin, of iets hout eraf). Deze correcties worden gedaan (van eenvoudig tot ingrijpend) aan het mechaniek om de juiste balans- en gewichtsverhoudingen te bereiken. De resultaten worden door pianisten zeer positief ontvangen. Wel is dit een extra kostenpost, immers naast reguliere afregelen wordt er nog meer gedaan.
Een pluspunt van deze werkwijze is dat soms mogelijk als subjectief beoordeelde 'klachten' van een pianist over zijn instrument meetbaar aanwijsbaar worden gemaakt.
Belangrijk, want een professional die dagelijks op zijn instrument studeert zit niet te wachten op pijnklachten in pols, hand, schouders, rug enz. die wel degelijk het gevolg kunnen zijn van studeren op een instrument met een niet correcte geometrie.
Het resultaat:
Eindelijk! Een soepel en evenwichtige spelende vleugel.
PTD - Precision Touch Design
Door PTD is het mogelijk het mechaniek en zijn eventuele tekortkomingen in kaart te brengen en te verbeteren. Hierdoor is het mogelijk om de vleugel weer perfect gelijkmatig en voorspelbaar te maken.
Achtergrond van Precision Touch Design
Het is altijd een raadsel geweest voor pianist en technici waarom een ogenschijnlijk identieke vleugel van dezelfde grootte, merk en aanliggende serienummers zo kunnen verschillen in speelaard en geluid. Hierdoor was het dan ook onmogelijk om te voorspellen hoe een vleugel na fabricage, restauratie of revisie zou gaan klinken en spelen.
Vanuit traditie zijn vleugel mechanieken (ook van de gerenommeerde merken) gebouwd of gerestaureerd zonder veel aandacht voor het precieze gewicht van onderdelen of de verhoudingen in het mechaniek. Het toetsgewicht (50 gram neergewicht) zou namelijk te regelen zijn met stukjes lood voor of achterin de toets. Het probleem van deze methode is dat alles wordt gemeten met een langzame beweging (50 gram) terwijl pianisten ook heel hard kunnen spelen. In speelomstandigheden is het dan ook belangrijker om te kijken naar de hefboom verhoudingen in plaats van het toevoegen van lood in de toets. Simpel gezegd: Het is vrij makkelijk een zwaar gewicht op een wip (toets) langzaam omhoog te krijgen, maar zeer moeilijk in een snelle beweging. Het veranderen van de hefboom is in dit geval cruciaal.
De Amerikaan David Stanwood heeft de afgelopen 30 jaar honderden vleugels opgemeten en deze vergeleken. Uiteindelijk heeft hij een perfecte verhouding van balans in het mechaniek geschetst en hoe deze te bereiken. Met behulp van deze methode is het mogelijk om exact het resultaat van een mechaniek restauratie te voorspellen.
Precision Touch Design bij een nieuw instrument?
Veel vleugel en piano fabrieken houden zich graag vast aan tradities. De piano is dan ook een instrument die de afgelopen 100 jaar op dezelfde manier wordt gemaakt. Als een autofabrikant dit zou doen dan zal deze geen toekomst hebben, maar gek genoeg wordt het bij pianofabrieken trots geroepen. Hierdoor is het dus nog steeds zo dat je in een showroom met meerdere dezelfde vleugels er maar een enkeling speelt zoals u dat zou willen. Mooie vleugels zijn er wel, maar in merk en type zijn verschillen groot!
Wat kost PTD?
De kosten hangen af van de staat van het mechaniek. Deze kunnen wij inzichtelijk maken door het maken van een analyse. Bij deze analyse bekijken we de staat van het mechaniek en meten we van 18 proeftoetsen de hamers, onderhamers, toetsen, ratio en op- en neer gewicht. Met deze analyse kunnen we aangeven wat de verbeteringen zullen zijn bij en PTD installatie en hoeveel werk hier in gaat zitten. De kosten voor het maken van een analyse kunt u bij ons informeren. Deze kosten vervallen bij het accepteren van de offerte voor uitvoering. In onze toonzaal kunt u diverse Steinway’s bespelen met PTD!
Bij elke PTD-Installatie krijgt u een officieel PTD-certificaat.
Ook uw vleugel kan baat hebben van een PTD, informeer voor meer informatie of prijs.
Alle geheel gereviseerde Steinway’s van OPUS45 worden met Precision Touch Design afgeregeld, met certificaat.